TMK 166/3: Anlaşmalı Boşanma Davası

         

VI. Evlilik birliğinin sarsılması

 Madde 166/3 

Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin      serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların     durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur. Bu hâlde tarafların ikrarlarının hâkimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz.

Anlaşmalı boşanma evlilik birliğinin taraflarca ortak bir karar doğrultusunda sonlandırılması anlamına gelir. Anlaşmalı boşanma süreci içerisinde her iki eş de boşanmak ister ve boşanmanın maddi, manevi tüm hukuki sonuçlarında uzlaşırlar. Bu şekilde yapılan boşanma işlemleri anlaşmalı boşanma olarak adlandırılır. Anlaşmalı boşanma davası Türk Medeni Kanunu’ nun 166. maddesinde evlilik birliğinin temelinden sarsılması nedeniyle boşanma davasının bir türü olarak düzenlenmiştir. Taraflarca doğrudan anlaşmalı boşanma davası açılabileceği gibi daha öncesinde açılmış olan çekişmeli boşanma davası da anlaşmalı boşanma davasına da çevrilebilmektedir.  

 Anlaşmalı boşanma davası çekişmeli boşanma davalarından farklı olarak daha kısa sürmektedir. Tarafların iddiaları, vakıa incelemesi ve kusur değerlendirilmesi yapılmamaktadır. Bu nedenle tarafları boşanmaya iten sebeplerin irdelenmesi yerine mutabık kalıp kalmadıkları üzerinde durulmakta ve verilen kararın kesin olduğu teyidi ile karar verilmektedir. Anlaşmalı boşanma davasının genel şartları şunlardır:

• Evlilik süresi yeterli olmalıdır; yani evlilik birliği en az 1 yıl süre ile devam etmiş olmalı taraflar en az bir yıllık evli olmalıdır. Aile mahkemesi hakim bu 1 yıllık süreyi re’ sen tespit eder. Bu bir yıllık sürenin birlikte geçmesi şart değildir yani taraflar bir yıl süresince ayrı da olsalar bu anlaşmalı boşanma davasının açılmasına engel teşkil etmemektedir. Eğer bir yıllık sürenin dolmadığı mahkemece anlaşılırsa anlaşmalı boşanma davasının reddedilmesi gerekmektedir.
• Başvurma gerçekleşmelidir. Başvuru yapılmadan tarafların anlaşmalı olarak boşanmaları mümkün değildir. Eşler anlaşmalı boşanma iradesini ortaya koymalı taraflar anlaştıkları tüm hususları belirleyerek başvuru yapmış olmalılardır. Taraflardan biri davayı açıp diğer eşin kabulü ya da her iki tarafın da davanın en başında davayı kabul etmesi mümkündür.
• Anlaşmalı boşanma davasında aile mahkemesi hakimi tarafları bizzat dinlemektedir. Taraflardan birinin vesayet altında olması ihtimali hariç tutulmak suretiyle aile mahkemesi hakimi her iki tarafı da mahkemede bizzat aynı anda dinler ve her iki tarafın da beyanları doğrultusunda imzaları alınır.
• Taraflar iradelerini hiçbir baskı ve tehdit altında olmaksızın serbestçe beyan etmelidir. Aksi taktirde anlaşmalı boşanma şartları gerçekleşmiş sayılamayacaktır.Taraflar arasında yapılacak anlaşmalı boşanma protokolü aile mahkemesi hakimi tarafından uygun bulunmalı ve onaylanmalıdır. Bu hususlar; maddi , manevi tazminat, yoksulluk ve iştirak nafakası, çocukla kişisel ilişki kurulması ve çocuğun velayetinin hangi tarafa verileceğidir. Düzenlenen bu hususlar herhangi bir şarta bağlanamaz.

          Yukarıda belirtilmiş olan şartların tamamının varlığı halinde tarafların anlaşmalı boşanma istemlerinin kabulü gerekmektedir. Bu nedenle hâkim başkaca bir delil aramaksızın evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı gerekçesi ile tarafların boşanmalarına karar verir.

Anlaşmalı Boşanma Davasında Süre

Anlaşmalı boşanma davası çekişmeli boşanma davasına kıyasla daha kısa sürede sonuçlanır. Tarafların usuli işlemler bakımından hazır olmaları durumunda anlaşmalı boşanma davası tek celsede karara bağlanacaktır. Uygulamada genellikle dava açıldıktan sonra mahkemenin iş yoğunluğuna göre 1-2 ay sonrasına duruşma günü verilebilmektedir. Davanın bir avukat vasıtasıyla açılması ve takip edilmesi halinde mahkemenin iş yüküne göre 1-2 haftada sonuçlanması da mümkün olabilmektedir.

Anlaşmalı Boşanma Davasında Boşanmanın Kesinleşmesi

Tarafların boşanmalarına mahkemece hükmolunduktan sonra gerekçeli kararın mahkemece yazılarak taraflara tebliği ile birlikte 15 günlük istinaf süreci başlayacaktır. Bu sürenin başlangıcında tarafların karşılıklı olarak istinafa başvuru hakkından feragat etmesi kararın kesinleşme sürecini hızlandıracaktır.

Anlaşmalı Boşanma Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme
Boşanma davalarına bakmakla görevli olan mahkeme “ aile mahkemesi ” dir. Bu mahkemenin bulunmadığı adliyelerde “ asliye hukuk mahkemeleri ” aile mahkemesi sıfatıyla davalara bakmaktadır.Anlaşmalı boşanma davasında yetki kesin yetki niteliğinde değildir. Anlaşmalı boşanma davası, tarafları zaten anlaşmış ve yetki konusunda itirazda bulunmayacakları için her yerde açılabilir. Bursa ` da ikamet eden taraflar isterlerse Bursa` nın herhangi bir ilçesinde veya İstanbul`da boşanma davası açabilirler. Özellikle avukat vasıtasıyla takip edilecek davalarda, taraf vekilleri müvekkilleri  nerede ikamet ederlerse etsinler, takip kolaylığı açısından, bürolarına en yakın mahkemede boşanma davası açmayı tercih edeceklerdir. 

                                                                                                     Stj. Av. Büşra Kanpalta
                                                                                             busrakanpalta@rkchukuk.com