12 BANKANIN KARTEL OLUŞTURMASINA İLİŞKİN REKABET KURUL KARARI İLE AÇILABİLECEK TAZMİNAT DAVASI

12 BANKANIN KARTEL OLUŞTURMASINA İLİŞKİN REKABET KURUL KARARI İLE AÇILABİLECEK TAZMİNAT DAVASI 

Konunun daha net anlaşılması adına öncelikle birtakım terimlerin ne anlama geldiğinden bahsetmek gerekir. Konu başlı başına teknik bir konu olduğundan soru cevap şekilde oluşturduğumuz yazı ile tüm sorularınıza cevap bulabilirsiniz.

KARTEL NEDİR ?

Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma,Uyumlu Eylem ve Kararlar İle Hakim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek Para Cezalarına İlişkin Yönetmeliğin m.3/ç hükmüne göre; Kartel, fiyat tespiti, müşterilerin, sağlayıcıların, bölgelerin ya da ticaret kanallarının paylaşılması, arz miktarının kısıtlanması ve ya kotalar konması, ihalelerde danışıklı hareket konularında, rakipler arasında gerçekleşen, rekabeti sınırlayıcı anlaşma ve/ve ya uyumlu eylemleri ifade eder.

REKABET KURULU'NUN VERDİĞİ KARARA NASIL ULAŞILABİLİR?

Rekabet Kurulu söz konusu kararını 08.03.2013 Tarih, 13-13/198-100 Karar numarası ile vermiştir. Bu kararı Rekabet Kurumu'nun web sitesi olan www.rekabet.gov.tr adresinden indirebilirsiniz. Sırasıyla izlenecek yol şu şekildedir:

•            Kararlar başlığına tıklanmalı,
•            Rekabet Kurulu Kararları Arama Başlığına tıklanmalı,
•            Karar sayısı Tarihi bölümünün ikinci sekmesine 08.03.2013 Tarihi yazılmalıdır. 

HANGİ TARİHLER ARASINDA KARTEL OLUŞTURULMUŞTUR?

Rekabet Kurulu'nun ilk delil ve son delili elde etme tarihine göre, on iki banka hakkında somutlaştırılmış şekilde, 21.08.2007 ve 22.09.2011 Tarihleri arasında oluşturulan bir kartel (uyumlu eylem/uzlaşma) olduğu tespit edilmiştir.

HANGİ BANKACILIK HİZMETLERİNDE KARTEL OLUŞTURULMUŞTUR? 

Kararda adı geçen Akbank,Denizbank,Finansbank,HSBC Bankası, ING Bank, Türkiye Ekonomi Bankası, Garanti Bankası, Halkbank, İş Bankası, Vakıfbank, Yapı Kredi Bankası, Ziraat Bankası'nın mevduat, krediler ve kredi kartları hizmetleri bakımından ortak fiyat tespitine giderek rekabet ihlali gerçekleştirdikleri tespit edilmiştir.

KREDİLİ MEVDUAT HESAPLARI (KMH) BAKIMINDAN DA KARTEL SÖZ KONUSU MUDUR?

Rekabet Kurulu'nun gerekçeli kararında bu sorunun cevabı aşağıda özette bulunduğumuz üzere, KMH Faiz oranları bakımından herhangi bir kartel oluşumunun olmadığına kanaat getirmişlerdir. 
            ''Bankalar tarafından gönderilen bilgiler üzerinde yapılan incelemeye göre; hem gerçek kişi hem de tüzel kişiler için, yıllar itibari ile bankaların ilan ettikleri KMH faiz oranları bankalar arasında önemli düzeyde farklılık göstermektedir. Bunun yanı sıra, bankaların KMH oranlarını sık aralıklarla  ilan etmedikleri göze çarpmaktadır. Bankaların ilan ettikleri faiz oranlarının aynı düzeyde ve ya birbirine yakın olmaması, uygulanan faizlerin de farklı oranlarda olduğu sonucunu doğurmaktadır. ''

KARTEL OLUŞTURULAN TARİHLER ARASINDA KREDİ HİZMETLERİNİN DAĞILIMI NASILDIR?

2007-2011 döneminde tüketici kredilerinin toplam krediler içerisindeki oranı %33, ticari kredilerin toplam krediler içerisindeki oranı ise %11'dir.

Tüketici kredileri kendi içinde incelendiğinde, en yüksek oranlar sırasıyla,konut kredisi, ihtiyaç kredisi, kredi kartları, taşıt kredisi...

Ticari krediler kendi içinde incelendiğinde ise, sırasıyla, ihtiyaç kredileri, taşıt kredileri, işyeri kredileri, kurumsal kredi kartları..

ON İKİ BANKAYA KARŞI ÜÇ KAT TAZMİNAT (KARTEL TAZMİNATI DAVASI ) DAVASININ HUKUKİ DAYANAĞI NEDİR?

21.08.2007 İLE 22.09.2011 Tarihleri arasında mevduat, kredi ve kredi kartı hizmetlerinden faydalanan herkesin(tüketiciler, tacirler, kamu kurumları) on iki bankaya karşı zararının üç katı oranında tazminat talep etmek için;
        4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 57.Maddesine göre,
        '' Her kim bu kanuna aykırı olan eylem,karar, sözleşme ve ya anlaşma ile rekabeti engeller,bozar yada kısıtlarsa yahut belirli bir mal ve ya hizmet piyasasındaki hakim durumunu kötüye kullanırsa, bundan zarar görenlerin her türlü zararını tazminine mecburdur. Zararın oluşması birden fazla kişinin davranışları sonucu ortaya çıkmış ise bunlar zarardan müteselsilen sorumludur.'' 

NE KADAR TAZMİNAT KAZANILABİLİR? 

Örnek tazminat hesabı verilerek konu daha anlaşılabilir hale getirilmiştir. Konut kredisini örnek olarak gösterdiğimizde;
         Rekabet Kurulu kararına göre bir dönem için, konut kredilerinin faizlerinde suni olarak 15 baz puanlık (0.15) bir faiz artırımı yaşanmıştır. O halde aşağıdaki örnek, 120 ay vade için konut kredisi faizlerinde 0.15'lik bir zarar miktarı esas alınarak hesaplanacaktır.
          67.602 TL 120 Ay vadeli konut kredisi çekildiğinde;
15 baz puan kartel faizi kadar zarar hesabı yapılırsa,  %1.0 faizle (serbest piyasa için kabul ettiğimiz faiz oranı) çekilirse 116.387 TL eder. %1.15 faizle (kartelden dolayı suni olarak belirlenen faiz oranı) çekilirse 124.982 TL eder. Aradaki fazladan alınan faizin 67.602 TL lik 120 ay vadeli konut kredisine yansıyan tutarı 124.987-116.387=8.600,00 TL etmektedir.
            8.600 TL olarak belirlenen zararın 3 katı oranında tazminat verilebileceği düşünüldüğünde, 67.602 TL kredi çeken vatandaşın 25.800,00 TL tazminat kazanacağını ifade edebiliriz. 

REKABET KURULU KARARI KESİNLEŞMEDEN DAVA AÇILABİLİR Mİ?

Yargıtay verdiği kararlarda, Rekabet Kurulu kararının kesinleşmesini tazminat davasının görülmesi için ön şart olduğunu kabul etmiştir. Bu nedenle söz konusu karar halen Danıştay incelemesinde karar düzeltme talebi ile incelenmekte olduğundan şu aşamada açılacak olan tazminat davalarının neticelendirilmesi mümkün değildir. 


                                                                                                      Av. Tuğba RAKICI