Adli yardım, bireylerin hak arama özgürlüklerinin önündeki engelleri aşmak ve bu özgürlüğün kullanımındaki eşitliği sağlamak üzere, avukatlık ücretlerini ve diğer yargılama giderlerini karşılama olanağı bulunmayanların davanın gerektirdiği yargılama giderlerinden geçici olarak bağışık tutulmalarının yanı sıra ücretsiz avukatlık hizmetlerinden yararlandırılmasıdır.
Adli yardım, HMK’nın 334-340 maddeleri arasında düzenlenmiştir.
Adli yardımdan faydalanacak kişiler başlıklı 334. Maddeye göre;
(1) Kendisi ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin, gereken yargılama veya takip giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olan kimseler, iddia ve savunmalarında, geçici hukuki korunma taleplerinde ve icra takibinde, (Değişik ibare: 6459 S.K.-K.T: 11.04.2013-R.G.T: 30.04.2013/m.22) “taleplerinin açıkça dayanaktan yoksun olmaması” kaydıyla adli yardımdan yararlanabilirler.
(2) Kamuya yararlı dernek ve vakıflar, iddia ve savunmalarında haklı göründükleri ve mali açıdan zor duruma düşmeden gerekli giderleri kısmen veya tamamen ödeyemeyecek durumda oldukları takdirde adli yardımdan yararlanabilirler.
(3) Yabancıların adli yardımdan yararlanabilmeleri ayrıca karşılıklılık şartına bağlıdır.
Adli yardım talebi kabul olan kişi;
a) Yapılacak tüm yargılama ve takip giderlerinden geçici olarak muafiyet.
b) Yargılama ve takip giderleri için teminat göstermekten muafiyet.
c) Dava ve icra takibi sırasında yapılması gereken tüm giderlerin Devlet tarafından avans olarak ödenmesi.
ç) Davanın avukat ile takibi gerekiyorsa, ücreti sonradan ödenmek üzere bir avukat temininden, hükmün kesinleşmesine kadar ücretsiz olarak faydalanır.
Adli yardım talebinin reddine ilişkin kararlara karşı, tebliğinden itibaren bir hafta içinde kararı veren mahkemeye dilekçe vermek suretiyle itiraz edilebilir. Kararına itiraz edilen mahkeme, itirazı incelemesi için dosyayı o yerde adli yardım talebi yapılan hukuk mahkemesinin birden fazla dairesinin bulunması hâlinde, numara olarak kendisini izleyen daireye, son numaralı daire için birinci daireye, o yerde adli yardım talebi yapılan hukuk mahkemesinin tek dairesi bulunması hâlinde ise aynı işlere bakmakla görevli en yakın mahkemeye gönderir. İtiraz incelemesi neticesinde verilen karar kesindir. Adli yardım talebi reddedilirse, ödeme gücünde sonradan gerçekleşen ciddi bir azalmaya dayanılarak tekrar talepte bulunulabilir. Adli yardım, daha önce yapılan yargılama giderlerini kapsamaz.
Adli yardımdan yararlanan kişinin mali durumu hakkında kasten veya ağır kusuru sonucu yanlış bilgi verdiği ortaya çıkar veya sonradan mali durumunun yeteri derecede iyileştiği anlaşılırsa adli yardım kararı kaldırılır.
Adli yardım kararından dolayı Devletçe ödenen veya muaf tutulan yargılama giderlerinin tahsilinin, adli yardımdan yararlananın mağduriyetine neden olacağı mahkemece açıkça anlaşılırsa, mahkeme, hükümde tamamen veya kısmen ödemeden muaf tutulmasına karar verebilir.
Adli yardımdan yararlanan kişi için mahkemenin talebi üzerine baro tarafından görevlendirilen avukatın ücreti, yargılama gideri olarak Hazineden ödenir.
Adli Yardımdan Kimler Yararlanabilir?
Yargılama veya takip giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olan kimseler, iddia ve savunmalarında, geçici hukuki korunma taleplerinde ve icra takibinde, haklı oldukları yolunda kanaat uyandırmak kaydıyla adli yardımdan yararlanabilirler.
Tüm Davalarda Adli Yardım Alabilir
miyim?
Adli yardım sistemi ceza davaları dışındaki
davalar içindir. Ceza davalarında
adli yardım sistemi farklı yapılandırılmıştır.
Adli yargıda (hukuk mahkemelerinde)
ve idari yargıda dava açarken
veya aleyhinize dava açılmışsa adli
yardım talep edebilirsiniz.
Ceza Davalarında Adli Yardımdan
Faydalanabilir miyim?
Hayır. Adli yardım sadece özel hukuk
ve idari davalar için size yardımcı olacaktır.
Ceza davalarındafarklı bir usul
belirlenmiştir. Alt sınırı beş yıl hapis
cezasından fazla olan bir suçun şüphelisi
iseniz talebiniz olmaksızın veya
avukat seçemeyecek durumdaysanız
talebiniz halinde size bir avukat atanacaktır.
Ayrıca avukatı bulunmayan sağır,
dilsiz kişilere ve 18 yaşından küçük
olan şüphelilere devlet tarafından avukat
atanmaktadır.
Adli Yardım İçin Ne Yapmalıyım?
Adlî yardım için dava açılmadan önce
yargılamanın yapılacağı mahkemeye,
dava açıldıktan sonra ise yargılamayı
yapan mahkemeye, icra ve iflas takiplerinde
takibin yapılacağı yerdeki icra
mahkemesine, Kanun yollarına başvuru
sırasında bölge adliye mahkemesine
veya Yargıtaya başvurulması
gerekmektedir. Mahkeme adlî yardımın
koşullarının oluşup oluşmadığını
değerlendirerek talebin kısmen veya
tamamen kabulüne ya da reddine ilişkin
karar vermektedir. Adli yardım,
hükmün kesinleşmesine kadar devam
edecektir.
Mahkemelerce adlî yardım talebi konusunda
verilen kararlar kesindir. Ancak
adli yardım talebi reddedilen kimse,
sonradan gerçekleşen bir sebebe dayanarak
yeniden adli yardım talebinde
bulunabilir.
Adlî yardım talebinizin mahkemece kabulü
halinde yargılama harç, avans ve
giderlerini de adlî yardım kararı devam
ettiği müddetçe kısmen veya tamamen
ödemeyebilirsiniz.
Adli Yardım Avukatı Benden Ücret
Almadığı İçin Davamı İhmal Eder mi?
Adli yardım avukatı ücretsiz çalışmamaktadır.
Asgari ücret tarifesine göre
belirlenen ücret Baro tarafından sizin
adınıza ilgili avukata ödenir. Bu ücret
piyasa koşullarına göre belirlenen ücretten
düşüktür; ancak adli yardım servislerinde ç
alışan avukatlar bu durumu
kabul ederek gönüllü olmuşlardır. Baro
Adli Yardım Kurulları görevlendirdikleri
avukatları takip ederler.
Ödemediğim dava harç ve giderleri
daha sonra benden alınacak mı?
Adli yardım kararından dolayı ertelenen
tüm yargılama giderleri ile Devletçe
ödenen avanslar dava veya takip
sonunda haksız çıkan kişiden tahsil
olunur. Dava ya da takipte haksız çıkmanız
hâlinde ödemenize karar verilir.
Ancak uygun görülürse haksız çıkmanız
halinde ödenecek yargılama giderlerinin
en çok bir yıl içinde aylık eşit
taksitler hâlinde ödenmesine karar verilebilir.
RKC HUKUK 2018 -- Tüm Hakları Saklıdır.
Yorumlar
Yorum Gönder